Srećan Savindan!
Srpska pravoslavna crkva i školstvo danas proslavljaju Savindan – praznik posvećen osnivaču srpske crkve i prvom srpskom prosvetitelju. Prva proslava Svetog Save kao školskog patrona održana je 1812. godine u Zemunu, odakle se brzo proširila u sve delove Srpstva, a himna Svetom Savi prvi put je izvedena 1839. godine u Segedinu u Mađarskoj.
Život Svetog Save
Sveti Sava, rođen kao Rastko, najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, nakon zamonašenja uzeo je ime Sava. Rastko se na Svetoj Gori zamonašio uprkos snažnom protivljenju roditelja, ali će kasnije, zajedno sa ocem Stefanom Nemanjom, zamonašenim kao Simeon, osnovati manastir Hilandar. Njegovim ustoličenjem za arhiepiskopa 1219. godine utemeljena je i samostalna Srpska pravoslavna crkva. U manastiru Studenica osnovao je prvu bolnicu na području srpske države 1209. godine. Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovekovne književnosti, pa je stoga i zaštitnik prosvetnih ustanova. Sava je preminuo 1235. godine u bugarskom gradu Trnovu kao prvi arhiepiskop SPC i utemeljivač „svetosavskog pravoslavlja“.
Književni rad
Savin književni opus je obiman i uglavnom se odnosi na organizaciju crkvenog i manastirskog života. Iza sebe je ostavio tri tipika (pravilnika): Karejski tipik, Hilandarski tipik i Studenički tipik, kao i Žitije sv. Simeona, koje je najvažnije i najprepisivanije Savino delo, pod čijim se uticajem razvila samostalna književna vrsta žitija (biografija) srpskih vladalaca i svetaca.
Savet za decu
Jedna legenda kaže da su roditelji jednom prilikom Svetom Savi doneli svoje novorođenče u crkvu i zamolili ga da ga blagoslovi i da mu sreću. „Ja ću ga blagosloviti, kao što je i Isus decu blagoslovio, ali mu sreću ne mogu dati ja, već samo vi, roditelji njegovi, ako ga zarana naučite: da radi, da štedi, da ne laže, da ne krade, da sluša, da je pobožno, da poštuje starije, da je u svačemu umereno; a naročito ako ga budete uputili da dobro čuva svoje zdravlje“ – odgovorio im je Sava.
Spaljivanje moštiju Svetog Save
Kult Svetog Save bio je prilično raširen i jak u srpskom narodu. Tokom ustanka Srba u Banatu protiv Osmanskog carstva ustanici su nosili barjake s likom Svetog Save. Nakon krvavog gušenja ustanka turski komandant Sinan paša je 1594. godine odlučio da se Srbi kazne tako što će udariti na ono što im je najsvetije. Naredio je da se mošti Svetog Save donesu iz manastira Mileševe, gde su do tada počivale, u Beograd, i da se spale na Vračaru. Turci su verovali da će to uništiti veru i duh srpskog naroda. Na mestu za koje se veruje da se to odigralo podignut je Hram Svetog Save.
Škole u Srbiji povodom Dana Svetog Save organizuju svečane priredbe i akademije. „Dunаv osiguranje“, kao društveno odgovorna kompanija, pоd slоgаnоm „Priјаtеlј оd dеtinjstvа“, učеstvоvаlo је u оbnоvi velikog broja оsnоvnih škоla širom Srbije, čimе su stvоrеni bоlјi uslоvi zа оbrаzоvаnjе dеcе. Samo tokom prethodne godine, Kompanija je izdvojila oko 120 miliona dinara za humanitarnu pomoć dečijim, medicinskim i socijalnim institucijama, amaterskim sportskim udruženjima i projektima, te svima ostalima koji brinu za decu i njihovu dobrobit.
Dragi školarci, sretna vam školska slava – Savindan!
